Сяменчык Мікалай Яфімавіч, загадчык кафедры ў Беларускім дзяржаўным эканамічным універсітэце, доктар гістарычных навук, дацэнт. Нардзіўся ў гарадскім пасёлку Плешчаніцы.
У 1979 годзе скончыў Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя М. Горкага па спецыяльнасцях “гісторыя” і “замежная мова”. На кафедры ў БДТУ з 2000 года. Выкладае гісторыю Беларусі, паліталогію, асновы ідэалогіі беларускай дзяржавы. У 2001 годзе абараніў доктарскую дысертацыю “Грамадска-палітычнае жыццё на Беларусі ў перыяд Лютаўскай і Кастрычніцкай рэвалюцый (люты 1917-люты 1918 гг.)”. Мае манаграфію па тэме дысертацыі і каля 80 іншых навуковых публікацый. У кола навуковых інтарэсаў уваходзяць: Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі 1917 года, палітычныя партыі, сацыяльныя і нацыянальныя рухі, сучасныя палітычныя працэсы.
Крыніца: БДТУ
Артюшевский Ольгерд Петрович (04.06.1921-1992), белорусский ученый-историк, доктор исторических наук.
Некоторое время жил и работал в Плещеницах. Написал о Плещеницах и Плещеницком районе известный историко-краеведческий очерк. Ученица Ольгерда Петровича - нынешний краевед Галина Ивановна Полсычева утверждает, что на уроке истории Ольгерд Петрович утверждал, что он нашел в архивах города Вильнюса упоминание Плещениц, которое датируется 1212 годом.
Ольгерд Петрович Артюшевский. Фото из семейного архива.
Родился в городе Койданово (в настоящее время – город Дзержинск Минской области). В период с 1950 по 1962 годов работал в Плещеницах в сфере образования. Автор знаменитого очерка об истории Плещениц и Плещеницкого района.
Ольгерд Артюшевский со своими дочерьми. Фото из семейного архива.
Ольгерд Артюшевский со своей семьей на мотоцикле К-750. Фото из семейного архива.
Труды Ольгерда Петровича Артюшевского, которые имеются в Национальной библиотеке Беларуси:
Артюшевский, Ольгерд Петрович Антифеодальное движение в Белоруссии в период русско-польской войны 1654-1667 гг.: Автореф. дис. на соиск. учен. степ. канд. ист. наук: (07.571) / АН БССР, Ин-т истории. - Мн., 1975.
Артюшевский, Ольгерд Петрович Совместная антикрепостническая борьба трудящихся масс России, Украины и Белоруссии: Вторая половина XVI – 60-е г. XVIIст. / Ред.П.Н.Гвоздецкий. - Киев: Вища школа, 1987.
Артюшевский, О. П. Совместная антикрепостническая борьба трудящихся масс России, Украины и Белоруссии во второй половине XVI-60-х гг. XVII в. [[Микроформа]] : Дис. ... д-ра ист. наук: (07.00.02). - Кривой Рог, 1987. - 413 с.
Артюшевский, О. П. Совместная антикрепостническая борьба трудящихся масс России, Украины и Белоруссии во второй половине XVI-60-х годах XVII в.: (07.00.02): Автореф. дис. на соиск. учен. степ. д-ра ист. наук / Киев. гос. ун-т им. Т. Г. Шевченко. – Киев, 1988. – 41 с.
Песні на словы Валерыя Максімовіча
Песні на словы паэта Валерыя Максімовіча, якія выконваюць салісты вакальна-інструментальнага ансамбля “Песняры” і якія прыведзены на гэтай старонцы
Спявай душа мая (словы – В. Максімовіч, спявак – Валерый Скаражонак)
Роснажнівеньскі зарапад (словы – В. Максімовіч, спявак – Алег Жалезнякоў)
Ані чоўна няма, ні моста (словы – В. Максімовіч, спявак – Алег Жалезнякоў)
Спавядальнае (словы – В. Максімовіч, спявак – Алег Жалезнякоў)
Мройны малебен (словы – В. Максімовіч, спявак – Алег Жалезнякоў)
Спявай, душа мая
Краю мой мілы, чароўны мой край,
Зноў я вітаю цябе з любоўю,
Кожнай часінай і кожнай парой,
У думках і марах сваіх я з табою;
Сонейка ўстане, адхлыне нуда,
Любасць сэрца мае запалоніць,
Вабіць паднебна блакітная даль,
Клічуць жытнёва зялёныя гоні;
Прыпеў:
Тут паплавы, лугі і пожні,
Тут любы мой прасветлы край,
Усёй зямлі і кветцы кожнай,
Спявай, душа мая, спявай!
Толькі ў родным куточку-краю,
Замілаванне ў сэрцы адчую,
Закалышу, прыгалублю сваю,
Мілую, ветлую, дарагую;
Прыпеў:
Я да цябе душой хінуся,
І ў сэрцы зноў квітнее май,
Красуня мілай Беларусі,
Спявай, душа мая, спявай!
Прыпеў:
Тут паплавы, лугі і пожні,
Тут любы мой прасветлы край,
Усёй зямлі і кветцы кожнай,
Спявай, душа мая, спявай!
Саму дэма-версію песню ў фармаце mp3 можна скапіраваць с сайта ансамбля “Песняры” і паслухаць у сябе на кампутары. Спасылка http://pesnyary.by/demo/
РОСНАЖНІВЕНЬСКІ ЗАРАПАД
Дзіўнай ночкай святляна-зорнай
На улонні духмяных траў,
Ля крынічнай вады азёрнай
Я цябе цалаваў-мілаваў.
Белы месяц святлом таемным
Заліваў люстраную гладзь.
Хмельны водар п’яніў прыемна
І вярэдзіў пачуццяў жарсць.
Прыпеў:
Туманы, туманы дасветныя
І чароўных вачэй пагляд.
Ах, крамяныя ночы летнія —
Роснажнівеньскі зарапад.
А над намі — у небнай высі —
Райскіх яблыкаў — зорны сад…
І вянчаў нас — дажджом праліўся —
Роснажнівеньскі зарапад.
Прыпеў:
АНІ ЧОЎНА НЯМА, НІ МОСТА
Ані чоўна няма, ні моста —
Да цябе мне дайсці не проста, —
Не аб’ехаць вадзіцу глыбокую,
Не абняць мне сваю сінявокую.
Ані чоўна няма, ні моста —
Прачакалася сэрца ўдосталь:
Трапяткою любоўю поўніцца,
Да душы тваёй роднай горнецца.
Ані чоўна няма, ні моста —
Як адолець цяжкія вёрсты?..
Нібы золак, здалёк убачаны,
Твае вочы — вочы русалчыны.
Ані чоўна няма, ні моста —
Да цябе мне дайсці не проста, —
Ой, вадзіца ў рацэ глыбокая,
Мая любая, мая далёкая.
……………………………………
Ані чоўна няма, ні моста.
2008
СПАВЯДАЛЬНАЕ
Маёй матулі Ганне Каятанаўне
Добра таму,
Хто можа, шчаслівы, вяртацца —
Да бэзу свайго,
Да клёну свайго,
Да жытла.
Добра, калі
Ёсць з кім сустрэцца, абняцца,
І падняць свае вочы
У неба высокае —
Да святла.
Я вяртаюся зноў,
Як вяртаюцца з выраю птушкі
Да сваіх незабыўных,
Сваіх наседжаных
Гнёзд…
І мой сцелецца шлях
То шырокай, то вузенькай стужкай,
І здаецца — дадому
Не сотня, а тысячы
Вёрст.
Я наведаю маму,
Што век свой цярпліва вякуе
І вартуе цяпельца жывое,
Каб не астыла яно…
Хай зязюля ў бары
Па вясне ёй шмат год накукуе,
Наварожыць ёй шчасця
На цэлае верацяно.
Ведай, мама, —
Ніколі я жыць не стамлюся,
Як бы скроні мае
Ні ўбірала у бель сівізна.
Я на родны парог,
Да цябе, дарагая, вярнуся, —
Будзе пець нам салоўка
У садзе тваім
Давідна.
Толькі рукі твае
Адпачнуць хай ад цяжкае стомы,
Не туманяцца вочы
І сэрца тваё не шчыміць.
Хай ляцяць, нібы птушкі,
Гады нашы шляхам знаёмым.
А мы будзем страчаць
Свае вёсны —
Мы будзем жыць!
Мройны малебен
За часу імглой неаслабнай,
За прывіднай мітуснёй
Знічкай жадана-прывабнай
Ўстаеш ты перада мной.
Як спеў жаўруковы над полем,
Як лёгкі узмах крыла —
Патоляй маёй і болем
Ты для мяне была.
Цябе я мілосна песціў,
Пяшчотаю ахінаў.
Была ты чароўнай песняй —
Найлепшай з усіх, што знаў.
………………………………
Мой сон, ты не адасніся —
Застанься навек са мной.
Імгненне, прашу, спыніся,
Вярні месяцовасць мрой,
Усцеш ты маю самоту —
Балесны мой успамін.
…Да скону свайго употай
Любіць мне цябе.
Амін.
Шчыра дзякуем паэту Валерыю Максімовічу за тое, што ён ласкава дазволіў размясціць тэксты сваіх песень на сайце Плешчаніцы.by
Виктория Белановская. Фото: Таисия Хралович
...Семья Белановских с нетерпением ждала своего первенца, но судьба не была благосклонна к молодым людям — ребенок умер. Прошло некоторое время, и Жанна Викторовна родила девочку, которую назвали Виктория, что значит «победа».
Сейчас, в свои пятнадцать лет, эта девочка уже мастер спорта Республики Беларусь, бронзовый призер по таэквондо первого чемпионата Европы среди кадетов, обладательница десяти медалей и двенадцати дипломов. Небывалый успех для ее возраста. А говорят, что расцвет техники и мастерства в этом виде спорта приходит только где-то годам к двадцати шести. Еще больше удивляешься ее достижениям, узнав, что Вика Белановская из провинции, из тихого города Логойска.
— Вика, ты такая хрупкая и красивая девочка, а выбрала спорт совсем не женский. Почему, скажем, на гимнастику не пошла?
— На гимнастику, кстати, ходила. Правда, недолго. Не думала, что всерьез начну заниматься и таэквондо. На первую свою тренировку попала случайно. Мне тогда было 11 лет. Шла нехотя, а увидела — и заинтересовалась. Стала упорно работать. Не согласна с вами, что таэквондо — занятие не для нежных созданий, которыми по обыкновению считаются девушки. Например, в нашей группе женская половина, наоборот, самая сильная и выносливая. Даже наш тренер мальчишек укоряет: мол, посмотрите на девочек, они все силы на тренировках выкладывают, а вы лоботрясничаете. Девчонки всегда более старательны. Сужу по себе: после двух часов тренировочных занятий одежда моя мокрая — хоть выкручивай.
— Как родители отнеслись к твоему увлечению?
— Положительно. Они всегда поддерживают, ездят на соревнования, болеют за меня. Часто потом спрашиваю у мамы, как проходил бой, но обычно она не может сказать ни слова. От переживаний просто-напросто его не помнит, говорит, что в такие моменты у нее начинают подкашиваться ноги, а сознание затуманивается.
— Расскажи о своих впечатлениях от прошлогоднего чемпионата Европы среди кадетов.
— Началось с того, что в Бресте проходил отбор. Я заняла на первенстве Беларуси 1 место. Это означало, что мне выпала честь ехать в Италию в город Палермо, где должен был проходить чемпионат. В то, что я стала бронзовым призером, не верю до сих пор. Я ничего не помню: как выходила на состязание, что делала. Все вокруг было словно во сне. А очнулась только на пьедестале, когда начал развеваться белорусский флаг. Психологически было очень нелегко. Мама сильно переживала. Интересно, что первое время после чемпионата ее постоянно спрашивали, сколько денег дочь за победу заработала. Конечно, денежная награда была выделена, но эта сумма не такая огромная, как некоторым, наверное, казалось. Поначалу мама объяснялась, а потом ей надоело, и она стала шутить: «Ой, даже не знаю, что теперь и купить: квартиру или машину».
— После победы ты, наверное, стала настоящей героиней в своем городке, звездой?
— Нет, что вы. Хотя принимать поздравления было, конечно, приятно. Кто-то радовался за меня искренне, у кого-то проскальзывали завистливые нотки — не без этого... Знаете, я как-то лучше нахожу общий язык с парнями. А с девочками дружба почему-то не складывается: то ли они меня не понимают, то ли я их. Так получилось, что с раннего детства я была атлетом: гоняла с ребятами в мяч, играла в машинки, дралась… Помню, мама всегда удивлялась: дочки подруг постоянно жаловались, что их мальчики обижают, а я в синяках ходила, но молчала как рыба. Я и сейчас предпочитаю спортивный стиль в одежде, а косметика, всякие безделушки меня не интересуют.
— Твое увлечение спортом не мешает учебе?
— К сожалению, мне часто приходится пропускать занятия, а потом всеми силами стараюсь нагнать одноклассников, разрываюсь между учебниками и тренировками. Но все-таки успеваю.
— Изнурительные тренировки, сборы, соревнования… Не велика ли нагрузка в твои годы? В 15 лет так хочется отдохнуть, расслабиться, погулять.
— К нагрузке уже привыкла. Сразу было тяжело, но мне повезло – у меня хорошие физические данные, так говорит тренер. Главные сложности в финансах, в отсутствии психологической помощи, потому что практически постоянно находишься в состоянии стресса. Домой после сборов приезжаю нервной. Понимаю, что огорчаю родителей, но ничего не могу с собой поделать.
— Часто ли в жизни используешь свое боевое мастерство?
— Нет. Но как-то в столовой один мальчик «достал», ну, я использовала пару приемчиков, а он на полу и распластался.
— В обычной жизни свои умения ты применяешь только как средство обороны, а когда «расправляешься» с соперниками, возникает чувство жалости?
— Из-за одной конкурентки даже плакала. На последней минуте я выиграла и, наверное, так сильно ударила девушку, что у нее потекли слезы. Я не выдержала, подошла к ней, обняла и сама расплакалась. Мне было ее так жалко! Хотя за такую слабость мой тренер Д.В. Шкалов меня ругает. В спорте нужно быть хладнокровным и безжалостным.
— Как складываются отношения с тренером?
— Он у меня самый лучший! Всегда поддержит, подбодрит, пожалеет, успокоит, а когда надо — и поругает. Все, что непонятно, старательно объясняет.
— Что интересует Викторию Белановскую, кроме таэквондо?
— Люблю баскетбол, увлекаюсь компьютерами, иногда хожу на лыжах. Без труда могу приготовить что-то вкусненькое. Мои фирменные блюда — блины, сырники и жареная курица с картошкой.
— А как насчет личной жизни?
— Мне об этом еще рано говорить. На данный момент самое главное для меня — спорт, а вот годам к двадцати пяти можно подумать и о семье, и о любимом человеке.
Наше досье
Таэквондо — слово корейского происхождения, что означает искусство вести бой руками и ногами. Этот вид боевого искусства был основан 11 апреля 1955 года генералом южнокорейской армии Чой Хонг Хи. За короткий срок существования таэквондо обрело огромную популярность. На сегодняшний день численность занимающихся им — около 40 млн. человек во всем мире. Его философия и принципы таковы: учтивость, терпение, непоколебимый дух, самоконтроль и честность.
Автор: Таисия Хралович
Источник: газета «7 дней»
Хто ён – Янка Светлячок?
Усё пачалося з ліста журналіста А. Розенблюма, дасланага ў Плешчаніцкую САШ №1. У ім выказвалася просьба дапамагчы з пошукам фотаздымка былога настаўніка I. Я. Гаеўскага (1882-1957 гг.), паэта і журналіста, які ў пачатку мінулага стагоддзя супрацоўнічаў з віленскай “Нашай нівай”. Жыў і працаваў Іван Яфімавіч у Плешчаніцах, але яго імя, як гэта здараецца, забыта. Нават асабовая справа земляка згублена. Пісьмо заканчвалася спадзяваннем на тое, што знойдзецца мясцовы чалавек, які займаецца краязнаўствам, і выканае просьбу.
Пасля таго, як яно трапіла да мяне, фотаздымак быў хутка знойдзены.
Агульны фотаздымак настаўнікаў Плешчаніцкай сярэдняй школы. Вучэбны 1948-1949 год
Аднак мне самой цікава стала даведацца пра гэтага чалавека. I сёння магу падзяліцца здабытай інфармацыяй з чытачамі “Роднага краю”. У нашым пасёлку яшчэ жывуць настаўнікі, якія добра ведалі І.Я. Гаеўскага і вельмі цёпла аб ім адзыйаюцца.
Нарадзіўся Іван у вёсцы Замужаны Барысаўскага павета ў сям’і сталяра, які меў 12 дзяцей. Менавіта старэйшаму сыну бацька вырашыў даць адукацыю: такім чынам ён адпадзе пры падзеле зямлі, ды і меншым будзе дапамогаю.
Вучыўся юнак выдатна, спачатку ў Лошніцы, а потым у Барысаве. У1908 г. быў залічаны ў Віленскі настаўніцкі інстытут і скончыў яго ў 1912 г. Сустрэчы з цікавымі людзьмі з асяроддзя беларускай інтэлігенцыі пераканалі Івана ўзяцца за пяро. Ён стаў дасылаць свае творы ў “Нашу ніву”, дзе яны і друкаваліся. Пад допісамі стаяў псеўданім “Светлячок” або “Янка Светлячок”.
Праўда, малады чалавек разумеў, што так на жыццё не заробіш, таму вярнуўся дамоў і пачаў настаўніцкую дзейнасцьу вёсцы Чмялевічы. Аднак і пісьменніцкую практыку не забываў, па-ранейшаму друкаваўся ў тым жа выданні з навінамі з жыцця навакольных вёсак, а яшчэ пісаў вершы.
Пазней Іван Гаеўскі быў прызваны ў царскую армію і прымаў удзел у Першай сусветнай вайне. Пасля рэвалюцыі служыў у Чырвонай Арміі, потым зноў вярнуўся да педагагічнай працы. У 1930 годзе скончыў Мінскі педінстытут. Узначальваў Каменскую школу. Настаўніку не ўдалося пазбегнуць рэпрэсій. Яго арыштавалі ў 1937 годзе як члена контррэвалюцыйнай арганізацыі і за шкодніцтва асудзілі на 10 гадоў знаходжання ў лагерах.
Пасля вызвалення ў 1940 годзе Іван Яфімавіч вярнуўся на радзіму. Пасля вайны працаваў настаўнікам матэматыкі ў школе №1 гарадскога пасёлка Плешчаніцы. Памёр у 1957 г. і пахаваны на мясцовых могілках. Справа I.Я. Гаеўскага захоўваейда ў архіве КДБ.
Пасля зняволення настаўнік ужо не займаўся творчасцю. У яго было хворае сэрца, перабіты пальцы на руках. Аднак першыя творы “Светлячка” захаваліся. Калі чытаеш іх, нібы сам трапляеш у тыя абставіны, жывеш сярод сялян. Пачынаеш разумець іх псіхалогію, клопат аб кавалку хлеба.
Героі “Светлячка” апрацоўвалі палеткі, ганялі плыты, тралявалі лес, завіхаліся ў кузнях. Творы пра іх напісаны на роднай мовай. I што самае цікавае, некаторыя застаюцца актуальнымі і сёння, як, да прыкладу, вось гэты.
“Засценак Лавоша”
“У нядзелю, 9 красавіка, у селяніна Нічыпара Беляковіча згарэла пуня з сенам. Сталася гэта во якім парадкам. Бацька з маткай паехалі ў мястэчка на кірмаш. Астаўся ў хаце маленькі хлопчык з бабуляй. Тая выскачыла на мінутку да суседзяў, але, ведама, бабскай гаворцы ніколі канца няма: трэба ж усіх языком абмыць, дык і забавілася. Унук тым часам пайшоў да пуні, назбіраў трэсачак, распаліў агонь, а сам пабег за бульбай. Цяпло стала шугаць вялікім полымем, пакуль недабралася да пуні, дзе было каля 15 пудоў сена. Пуня ўсхапілася, як свечка, і пакуль бабуля вярнулася да хаты, ужо палавіна пуні згарэла. Во што робяць бабскія плёткі! Светлячок”.
Падрабязней пра нашага земляка можна даведацца ў плешчаніцкіх школах і бібліятэцы, а таксама на сайце Плешчаніцы.bу.
Аўтар: Г.І. Полсычева
Фота прадастаўлена аўтарам
Крыніца: раённая газета “Родны край” за 19 верасня 2009 г. С. 10